Chính quyền địa phương và cơ quan Thuế tuyên truyền rộng rãi quy định mới về chuyển đổi thuế khoán sang thuế kê khai đối với hộ kinh doanh
Tại tổ dân phố Đông Trà (phường Bàn Thạch), chị Đinh Dương Ngọc Anh, chủ nhà thuốc Hoàng Anh, là một trong những điển hình chủ động tiếp cận sớm chính sách chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai.
Bắt đầu hoạt động từ đầu năm 2019 với doanh thu bình quân khoảng 30 triệu đồng mỗi tháng, nhiều năm qua, chị Anh thực hiện nghĩa vụ thuế theo hình thức khoán với mức doanh thu đăng ký 360 triệu đồng/năm, tương ứng số thuế phải nộp khoảng 500.000 đồng/tháng.
Ngay khi các quy định mới được thông qua, cùng với sự hỗ trợ tuyên truyền từ cán bộ thuế và chính quyền địa phương, chị Anh đã chủ động lập hồ sơ chuyển đổi tại cơ quan thuế thay vì chờ đến hạn bắt buộc.
Đồng thời, chị liên hệ với các đơn vị cung cấp dịch vụ kế toán và phần mềm để tập huấn lập hóa đơn điện tử, kê khai doanh thu và làm quen với quy trình báo cáo thuế theo phương thức mới.
Chị Đinh Dương Ngọc Anh chia sẻ: "Theo quy định, hộ kinh doanh có doanh thu kê khai dưới 500 triệu đồng/năm dù không phải nộp thuế nhưng vẫn cần thực hiện kê khai đầy đủ. So với trước đây, tôi không còn phải đóng 500.000 đồng thuế khoán mỗi tháng mà chỉ phát sinh chi phí vận hành phần mềm. Với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đây là chính sách rất có lợi, đảm bảo tính minh bạch và rõ ràng".
Từ trải nghiệm thực tế, chị Anh cho rằng dù ban đầu việc tiếp cận phần mềm có chút lúng túng, nhưng khi được hướng dẫn cụ thể, các thao tác không hề phức tạp như lo ngại. Quan trọng hơn, việc kê khai doanh thu và hóa đơn giúp chủ hộ nắm vững tình hình tài chính, đồng thời hạn chế tối đa rủi ro khi có hoạt động thanh tra, kiểm tra về sau.
Ông Trần Thanh Dương, Phó Chủ tịch UBND phường Bàn Thạch cho biết, để quá trình chuyển đổi diễn ra đồng bộ và đúng tiến độ, phường đã ban hành kế hoạch "60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình thuế khoán sang thuế kê khai đối với hộ, cá nhân kinh doanh", triển khai từ ngày 1/11 đến 31/12/2025.
Theo ông Dương, địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo và Tổ khảo sát trực tiếp đến từng khối phố để phát phiếu, tuyên truyền chính sách và hỗ trợ người dân cài đặt ứng dụng eTax Mobile. Đồng thời, phường hướng dẫn hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, hỗ trợ nhập liệu và giải đáp các vướng mắc phát sinh ngay tại cơ sở.
"Mục tiêu của phường là 100% hộ, cá nhân kinh doanh thuộc diện đăng ký đều sử dụng hóa đơn điện tử và ứng dụng eTax Mobile. Việc này không chỉ nhằm thực hiện đúng chính sách mà còn giúp quản lý thuế chặt chẽ hơn, giảm thiểu tình trạng thất thu và nợ đọng thuế", ông Dương nhấn mạnh.
Tuy nhiên, không phải hộ kinh doanh nào cũng sẵn sàng bắt nhịp ngay với sự thay đổi này. Tại phường Tam Kỳ, chị Lê Thị Hiệp, chủ một cửa hàng quần áo trên đường Trần Cao Vân cho biết, dù đã được tuyên truyền, chị vẫn còn nhiều băn khoăn khi bắt tay vào thực hiện.
Theo chị Hiệp, rào cản lớn nhất không nằm ở thủ tục đăng ký hay liên kết dịch vụ, mà ở khâu duy trì cập nhật hóa đơn đầu vào, đầu ra và đảm bảo nộp báo cáo đúng thời hạn.
"Chúng tôi lo nhất là sai sót trong quá trình thực hiện hoặc chậm nộp báo cáo dẫn đến bị phạt. Việc ghi chép, nhập liệu trên máy tính vốn không phải thế mạnh của những người buôn bán theo phương thức truyền thống lâu năm", chị Hiệp bộc bạch.
Thực tế cho thấy, tâm lý e ngại vẫn còn khá phổ biến, đặc biệt đối với các hộ kinh doanh quy mô nhỏ, chủ hộ lớn tuổi hoặc các ngành hàng phát sinh nhiều giao dịch lẻ như tạp hóa, quán ăn. Việc phải sử dụng máy tính, điện thoại thông minh và các phần mềm kế toán khiến không ít người lo lắng về năng lực tiếp cận công nghệ cũng như chi phí phát sinh.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Dũng, chuyên gia kinh tế, Chủ tịch Công ty Đào tạo lãnh đạo và dịch vụ phát triển bền vững nhận định, chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai là xu hướng tất yếu, mang lại lợi ích lâu dài cho cả Nhà nước lẫn hộ kinh doanh.
"Ở cấp cơ sở, thuế kê khai giúp chính quyền sở hữu dữ liệu chuẩn xác để quản lý và xây dựng chính sách sát thực tế. Với hộ kinh doanh, việc kê khai giúp minh bạch hóa doanh thu, chi phí, từ đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp khi có tranh chấp hoặc khi cần mở rộng quy mô hoạt động", ông Dũng phân tích.
Theo ông Dũng, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, hộ kinh doanh cần thay đổi tư duy, xem việc kê khai là công cụ quản trị thay vì gánh nặng. Trước mắt, các hộ nên tập trung làm quen với hóa đơn điện tử, lưu trữ chứng từ khoa học và chủ động phối hợp với cơ quan thuế để tháo gỡ khó khăn.
Ngược lại, chính quyền và ngành thuế cần tiếp tục đồng hành theo phương thức "cầm tay chỉ việc", đặc biệt trong giai đoạn chuyển đổi, tránh tạo áp lực hoặc xử phạt máy móc gây tâm lý e dè cho người dân.
"Chuyển đổi mô hình thuế là bước ngoặt trong tư duy quản lý và kinh doanh. Khi hộ kinh doanh sẵn sàng bước qua rào cản này, chính sách mới sẽ thực sự đi vào đời sống, tạo nền tảng cho một môi trường kinh doanh công bằng và bền vững hơn", ông Dũng khẳng định.
Phan Vinh